ආක්ටික් සාගරය ආම්ලිකකරණයට ලක්කරන දේශගුණික විපර්යාස!

ආක්ටික් සාගරය අනෙකුත් සාගරවලට වඩා තුන් හතර ගුණයක වේගයකින් ආම්ලිකකරණයට ලක්වන බව විද්‍යාඥයන් පර්යේෂණ මගින් සොයාගෙන ඇත.  විද්‍යාඥයන් නිගමනය කරනුයේ දේශගුණික විපර්යාස මගින් මුහුදේ ඇති  අයිස් දියවීමෙන්  මෙම තත්වය ඇති වන බවයි. ආක්ටික් ආම්ලිකකරණය පිළිබඳ පළමු විශ්ලේෂණය සදහා  දශක දෙකකට වැඩි කාලයක (1994 සිට 2020 දක්වා) දත්ත අධ්‍යයනය කර ඇත.

දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් මුහුදු අයිස් දිය වී‌මෙන් මුහුදු ජලය විශාල ප්‍රදේශයක් පැතිරී ඇති බව, චීනයේ ජිමේ විශ්ව විද්‍යාලයේ ධ්‍රැවීය සහ සමුද්‍ර පර්යේෂණ ආයතනයේ සහ එක්සත් ජනපදයේ ඩෙලවෙයාර් විශ්ව විද්‍යාලයේ සමුද්‍ර විද්‍යා හා ප්‍රතිපත්ති පාසලේ පර්යේෂකයන් කණ්ඩායමක් විසින් සොයා ගන්නා ලදී.  මුලින් අයිස් වායුගෝලයට නිරාවරණය වී ඇත. මෙමගින් වායුගෝලීය CO2 වේගයෙන් අවශෝෂණය කර ගැනීම ප්‍රවර්ධනය කරන අතර, එමඟින් දැඩි සාගර ආම්ලිකතාවයට මග පාදයි.  මුහුදු ශාක, බෙල්ලන්, කොරල්පර, අනෙකුත් සාගර ජීවීන්ගේ සහ සාගරවල ජීව විද්‍යාත්මක ක්‍රියාවලීන්ගේ පැවැත්මට ආම්ලිකකරණය තර්ජනයක් වේ.

2050 වන විට අධිකව උණුසුම් වන ගිම්හාන සමයේදී ආක්ටික් මුහුදු අයිස් තවදුරටත් නොනැසී පවතිනු ඇතැයි අධ්‍යයනයට සම්බන්ධ විද්‍යාඥයන් බිය පළ කර ඇත.  ආරක්ෂාව සඳහා අයිස් ආවරණයක් නොමැති බැවින් මෙය සාගරය වඩාත් ආම්ලික වීමට හේතු වේ.

අවුරුදු කිහිපයක අයිස් සියල්ලම පළමු වසරේ අයිස් මගින් ප්‍රතිස්ථාපනය කළහොත්, අඩු ක්ෂාරීයත්වය සහ අඩු අගයක් ඇති වේ.  ස්වාරක්ෂක ධාරිතාව සහ ආම්ලිකකරණය දිගටම පවතින බව සයන්ස් ඩෙිලි අධ්‍යයනයේ සම කර්තෘ සහ ඩෙලවෙයාර් විශ්ව විද්‍යාලයේ සමුද්‍ර රසායන විද්‍යා විශේෂඥ Wei-Jun Cai  පවසයි. වැඩි දුරටත් ඔහු පවසනුයේ  “2050 වන විට, අපි සිතන්නේ ගිම්හානයේදී අයිස් සියල්ලම අතුරුදහන් වනු ඇති බවයි.  2030 වන විට එය සිදුවනු ඇතැයි සමහර පත්‍රිකා පුරෝකථනය කරයි. තවද අපි දැනට පවතින ප්‍රවණතාවය තවත් වසර 20ක් අනුගමනය කරන්නේ නම්, ගිම්හාන ආම්ලිකකරණය සැබවින්ම ශක්තිමත් වනු ඇති බවයි.”

විශේෂඥ Wei-Jun Cai  මේ පිළිබද අදහස් දක්වමින්, ඉහත යාන්ත්‍රණය තවදුරටත් පිරිපහදු කිරීමට සහ අනාගත වෙනස්කම් වඩාත් හොඳින් පුරෝකථනය කිරීමට වැඩි පර්යේෂණ අවශ්‍ය වන නමුත් මෙතෙක් දත්ත දේශගුණික විපර්යාසවල දුරදිග යන රැළි බලපෑම් යළිත් පෙන්වයි යන්නය. උපුටා ගැනීම සයන්ස් ඩේලි වාර්තාව

මෙම අධ්‍යයනයට සම්බන්ධ විද්‍යාඥයන් ආක්ටික් සාගරයේ ආම්ලිකකරණය  වඩා වේගවත් වීම ගැන කම්පනය ද පළ කළහ.  කලාපයේ ජීව විද්‍යාත්මක පද්ධති සම්බන්ධයෙන් වන පිරිවැය පිළිබඳව ඔවුන් තවදුරටත් සැලකිලිමත් විය.

ගාඩියන් වාර්තා උපුටා දක්වමින් Wei-Jun Cai, අනෙකුත් සාගර පද්ධතිවල, වායුගෝලීය කාබන් ඩයොක්සයිඩ් වැඩිවීමක් මගින් ආම්ලිකකරණය මෙහෙයවනු ලබන අතර, එය වසරකට මිලියනයකට කොටස් (2ppm) පමණ වේගයකින් වැඩි වේ.  ආම්ලික වීම තුන් හතර ගුණයකින් වේගයෙන් සිදු වන බව දැකීමෙන් අපි කම්පනයට පත් විය (ආක්ටික් සාගරයේ දී).  අයිස් දියවීම මුහුදු ජලයේ ක්ෂාරීය බව තනුක කරයි හෝ අඩු කරයි.  මෙය ජලයේ ස්වාරක්ෂක ධාරිතාව තනුක කර,  ආම්ලිකතාවයට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාවඅඩු කරයි. පහත් අක්ෂාංශ වල, කොරල්පර ඇති අතර ඔබ ජලයට කාබන් ඩයොක්සයිඩ් එකතු කළහොත්, කාබන් සන්තෘප්ත අනුපාතය වැඩි වන අතර කොරල්පර වර්ධනය නොවේ.  ජීව විද්‍යාත්මක පද්ධති සඳහා කොපමණ මුදලක් වැය වේද යන්න අප දන්නේ නැත.  කුමන ජීවීන්ට බලපෑම් කළ හැකිද යන්න අපි නොදනිමු.  මෙය ජීව විද්‍යාත්මක ප්‍රජාව සොයා බැලිය යුතු කරුණකි.

විද්‍යාඥයින්ගේ අදහස්  අනුව, ආම්ලිකතාවය වෙිගවත් වීමට මුහුදු අයිස් දියවීම  දායක වේ.  මෙම අයිස් දියවීම ප්‍රදාන අකාර තුනකින් සිදුවේ.

01 මුහුදු අයිස් යට ඇති ‘පෙර නිරාවරණය නොවූ’ සහ ‘දැන් නිරාවරණය වූ’ ජලයෙහි කාබන් ඩයොක්සයිඩ් හිඟයක්ඇත. එය දැන් වායුගෝලයේ ඇති කාබන් ඩයොක්සයිඩ් වලට නිරාවරණය වී ඇති බැවින් පහසුවෙන් කාබන් ඩයොක්සයිඩ් ලබා ගත හැකි වීම.

02 වායුගෝලයෙන් ලබාගත් කාබන් ඩයොක්සයිඩ් මතුපිට සාන්ද්‍රණය වන්නේ දියවන ජලය සමඟ මිශ්‍ර වූ මුහුදු ජලය සැහැල්ලු බැවින් ගැඹුරු ජලයට පහසුවෙන් මිශ්‍ර වීම වැලැක් වීම.

03 ජලය කාබන් ඩයොක්සයිඩ් බයිකාබනේට් බවට උදාසීන කිරීමට අපොහොසත් වන අතර එය සාගර pH අගය සීඝ්‍රයෙන් අඩුවීමට හෝ සාගර ආම්ලිකතාවය වැඩි වීමට හේතු වේ.  මෙය සිදු වන්නේ දියවන ජලය මුහුදු ජලයේ ඇති කාබනේට් අයන සාන්ද්‍රණය තනුක කරන බැවිනි.

අතීතයේ දී, ආක්ටික් මුහුදේ අයිස් ග්‍රීෂ්ම සෘතුවල ශීඝ්‍ර දියවීමකට ලක් නොවූ නමුත් නොගැඹුරු ආන්තික ප්‍රදේශවල සංකේන්ද්‍රණය විය.  1980 ගණන්වල සිට මෙම තත්ත්වය වෙනස් වීමට පටන් ගත් අතර පසුගිය වසර 15ක පමණ කාලය තුළ උතුරට ගැඹුරු ප්‍රදේශ සම්බන්ධ වෙමින් දියවීම වේගවත් විය.  මීට පෙර, වෙනම අධ්‍යයනයකින් සොයාගනු ලැබුවේ පසුගිය වසර 43 තුළ ආක්ටික් ප්‍රදේශය ගෝලීය සාමාන්‍ය අනුපාතය මෙන් හතර ගුණයකින් පමණ උණුසුම් වී ඇති බවයි.  පර්යේෂකයන් පවසා ඇත්තේ වේගවත් උණුසුම් වීම යනු මුහුදු අයිස් දියවීම මගින් ප්‍රතිපෝෂණ ක්‍රියාවලියක් වන අතර එය වේගවත් ආම්ලිකතාවයට ද හේතු වන බවයි.

විද්‍යාත්මක දත්ත වලට අනුව, සාගරය හා එක්ව මිනිස් කාබන් විමෝචනයෙන් 30%ක් පමණ අවශෝෂණය කරයි.  මෙම තත්වය වායුගෝලීය කාබන් ඩයොක්සයිඩ් අතිරික්තය අඩු කිරීමෙන් දේශගුණික විපර්යාසයන්ට එරෙහිව සටන් කිරීමට අපට උපකාර කරේ. නමුත් මෙය සාගරවල pH අගය අඩු කර ඒවා වඩාත් ආම්ලික කිරීමට ද බලපායි.  විද්‍යාඥයන් අනතුරු අඟවා ඇත්තේ සාගර ආම්ලිකකරණය ග්‍රහලෝක නවයෙන් එකක් වන අතර එය උල්ලංඝනය කළහොත් සමස්ත මානව ශිෂ්ටාචාරයම තර්ජනයට ලක්විය හැකි බවයි.  2022 මැයි මාසයේදී නිකුත් කරන ලද ලෝක කාලගුණ විද්‍යා සංවිධානය (WMO) වාර්තාවට අනුව ප්‍රධාන දේශගුණික විපර්යාස දර්ශක හතරක් සර්වකාලීන ඉහළම මට්ටමේ පවති. එම දර්ශක හතරින් එකක් සාගර ආම්ලිකකරණය බව සොයා ගන්නා ලදී.

සාගර ආම්ලිකකරණය දැනටමත් ඉන්දියානු සාගරයේ සහ ආසියාවේ කොරල්පර මත ආතතියක් ඇති කරන බව අධ්‍යයනයකින් සොයාගෙන ඇත.  සාගර ආම්ලිකතාවයට මූලික විසඳුම කාබන් විමෝචනය අඩු කිරීම බව විද්යාඥයින් නිගමනය කරයි.  සමහර පර්යේෂකයන් ක්ෂාරීය පාෂාණ ඛනිජ සාගරවල තැන්පත් කිරීම වැනි වෙනත් විසඳුම්ද සෙවීමට උත්සාහ කරයි.

ඉංග්‍රීසි බසින් පළවූ මෙහි මුල් ලිපිය මෙතනින්