COP27ত ভাৰতীয় এজেণ্ডাত কি আছে জানো আহক!

অৱশেষত ২০২২ চনৰ ৬ নৱেম্বৰৰ পৰা ইজিপ্তৰ শ্বাৰম এল-শ্বেখত আৰম্ভ হৈছে বহু প্ৰত্যাশিত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ জলবায়ু সন্মিলন COP27 । এই সন্মিলনত ৪৫ হাজাৰৰো অধিক পঞ্জীয়নভুক্ত অংশগ্ৰহণকাৰী আৰু ১২০ জনতকৈ অধিক ৰাষ্ট্ৰ আৰু চৰকাৰৰ মুৰব্বীয়ে অংশগ্ৰহণ কৰিছে। ভাৰতীয় প্ৰতিনিধি দলটোৰ নেতৃত্বত আছিল কেন্দ্ৰীয় পৰিৱেশ, বন আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন মন্ত্ৰী শ্ৰীযুত ভূপেন্দৰ যাদৱ। এইবাৰ ভাৰতৰ এজেণ্ডাৰ মূল বিষয় কেইটা এনে ধৰণৰ:

‘জলবায়ু বিত্ত’ৰ সংজ্ঞা

বিশ্বৰ দেশসমূহৰ মাজত বহু বিতৰ্কিত বিষয় ‘জলবায়ু বিত্ত’ৰ সংজ্ঞাৰ ওপৰত ভাৰতে অধিক স্পষ্টতা বিচাৰিছে। ভাৰতৰ মতে, এই শব্দটোৰ ব্যাখ্যা আৰু পেৰিছ চুক্তিত জলবায়ু বিত্ত সম্পৰ্কে দেশসমূহে দিয়া প্ৰতিশ্ৰুতিৰ সৈতে মিল থাকিব লাগিব।

মন্ত্ৰালয়ৰ এক আনুষ্ঠানিক প্ৰেছ বিজ্ঞপ্তিত কোৱা হৈছে যে, “জলবায়ু বিত্তৰ সৈতে জড়িত আলোচনা আৰু ইয়াৰ সংজ্ঞাৰ ওপৰত স্পষ্টতাৰ ক্ষেত্ৰত অগ্ৰগতি লাভ কৰিবলৈ ভাৰত আগ্ৰহী। যিহেতু “যি জোখা হয় সেয়া কৰা হয়” বুলি এক কথা আছে, উন্নয়নশীল দেশসমূহে জলবায়ুৰ ব্যৱস্থাৰ বাবে বিত্তীয় প্ৰবাহৰ পৰিসৰ সঠিকভাৱে মূল্যায়ন কৰিব পৰাকৈ জলবায়ু বিত্তৰ সংজ্ঞাৰ ওপৰত অধিক স্পষ্টতাৰ প্ৰয়োজন। বিত্ত বিভাগৰ স্থায়ী সমিতিয়ে বিভিন্ন সংজ্ঞাৰ ওপৰত প্ৰতিবেদন দাখিল কৰিব যদিও আমি আশা কৰিছো যে এই বিষয়ে ভালদৰে বিবেচনা কৰি এক উমৈহতীয়া বুজাবুজিত উপনীত হ’ব।”

১০০ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰৰ প্ৰতিশ্ৰুতি

জলবায়ু সমস্যাৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাত উন্নয়নশীল দেশসমূহক সহায় কৰাৰ বাবে ১০০ বিলিয়ন ডলাৰৰ প্ৰতিশ্ৰুতি ৰক্ষা কৰাত ধনী ৰাষ্ট্ৰসমূহে ব্যৰ্থ হোৱা আৰু গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি ১.৫ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছলৈ ৰখাৰ বাবে প্ৰশমনৰ বাবে ধন সংগ্ৰহ কৰাটো আন এক বিষয়। এই প্ৰতিশ্ৰুতি পূৰণৰ বাবে ভাৰতে ধনী ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ ওপৰত হেঁচা বৃদ্ধি কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে। এটা চৰকাৰী বিবৃতিত কোৱা হৈছে যে, “২০২০ চনৰ ভিতৰত আৰু তাৰ পিছত ২০২৫ চনলৈকে প্ৰতি বছৰে জলবায়ু বিত্তীয় সাহায্যৰ প্ৰতি বছৰে ১০০ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰৰ লক্ষ্য এতিয়াও পূৰণ হোৱা নাই। প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়া ধনৰাশি যিমান পাৰি সোনকালে লাভ কৰিব লাগিব যদিও ২০২৪ চনৰ পিছৰ নতুন পৰিমাণগত লক্ষ্যৰ অধীনত পৰ্যাপ্ত সম্পদৰ প্ৰবাহ যথেষ্ট বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰয়োজন আছে।”

ইউএনএফচিচিচিৰ বিত্তীয় ব্যৱস্থা শক্তিশালী কৰা

জলবায়ু বিত্তীয় প্ৰদানৰ লক্ষ্য পূৰণ কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয় হোৱাৰ বাবে ভাৰতে ইউএনএফচিচিচিৰ বিত্তীয় ব্যৱস্থা শক্তিশালী কৰিব বিচাৰে। এই বিষয়ে অধিক আলোচনা কৰাটো প্ৰয়োজন কাৰণ তেওঁলোকৰ হাতত উপলব্ধ সম্পদসমূহ ভালদৰে ব্যৱহাৰ কৰা উচিত। অভাৱসমূহ মূল্যায়ন কৰাত এছচিএফেও গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা ল’ব পাৰে আৰু সেইবোৰ সমাধানৰ বাবে উপযুক্ত ব্যৱস্থাৰ পৰামৰ্শ দিব পাৰে।’ মন্ত্ৰালয়ে কয়।

নতুন সামূহিক পৰিমাণগত লক্ষ্য (এনচিকিউজি)

জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ আৰু তাৰ লগত খাপ খাবলৈ খৰচ বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে ভাৰতকে ধৰি উন্নয়নশীল দেশসমূহে উন্নত দেশসমূহক এক নতুন বিশ্ব জলবায়ু বিত্তীয় লক্ষ্য গ্ৰহণ কৰিবলৈ হেঁচা প্ৰয়োগ কৰিব, যাক জলবায়ু বিত্তৰ ওপৰত নতুন সামূহিক পৰিমাণগত লক্ষ্য (NCQG) বুলিও কোৱা হয়। মন্ত্ৰালয়ে কয় যে তদৰ্থ কৰ্মগোটত এনচিকিউজিৰ ওপৰত আলোচনাত সম্পদৰ প্ৰবাহৰ পৰিমাণ আৰু ইয়াৰ গুণগত মান আৰু পৰিসৰৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিব লাগিব।

এক বিবৃতিত কোৱা হৈছে, “তদৰ্থ কৰ্মগোটত নতুন সামূহিক পৰিমাণীকৰণ লক্ষ্যৰ ওপৰত আলোচনাত সম্পদৰ প্ৰবাহৰ পৰিমাণৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিব লাগিব আৰু লগতে গুণগত মান আৰু পৰিসৰৰ ওপৰতো গুৰুত্ব দিব লাগিব। বিত্তীয় ব্যৱস্থাসমূহৰ কাৰ্য্যক্ষমতা আৰু উন্নতিৰ বাবে পৰামৰ্শসমূহৰ সৈতে জড়িত বিষয়সমূহো গুৰুত্বপূৰ্ণ। ইয়াৰ উপৰিও প্ৰবাহৰ কোৱাণ্টাম আৰু দিশৰ উপযুক্ত তদাৰকী নিশ্চিত কৰিবলৈ স্বচ্ছতাৰ অতি প্ৰয়োজনীয়। তদৰ্থ কাৰ্য্যগোষ্ঠীয়ে ওপৰৰ সকলো দিশ সামৰি পৰামৰ্শ আগবঢ়াব লাগিব।”

ৰূপায়ণৰ চিঅ’পি

COP27ৰ ‘কাৰ্য্যকৰী COP’ হিচাপে নামকৰণক ভাৰতে আদৰণি জনাইছে। মন্ত্ৰালয়ৰ এক বিবৃতিত কোৱা হৈছে যে উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনোৱা কাৰ্য্য পৰিকল্পনাৰ বাবে লাইক মাইণ্ডেড ডেভেলপিং কান্ট্ৰীৰ সদস্যও চিঅ’পি২৭ৰ ইজিপ্তৰ ৰাষ্ট্ৰপতিত্বক সমৰ্থন কৰিব। মন্ত্ৰালয়ে এক বিবৃতিত কয় যে, “ভাৰতে এই পদক্ষেপক আদৰণি জনাইছে কিয়নো যোৱা বাৰ মাহত বিশ্বই গ্লাছগোত অনুষ্ঠিত হোৱা চি অ’ পি ২৬ত উন্নত দেশসমূহে দিয়া বক্তব্য আৰু তেওঁলোকৰ কাৰ্য্যৰ বাস্তৱতাৰ মাজত ব্যৱধান বৃদ্ধি পোৱা দেখিছে।”

ক্ষতি ( লছ এন্ড ডেমেজ)

ভাৰতে অৱশ্যেই লোকচান আৰু ক্ষতিক কাৰ্যসূচী তালিকাৰ অন্যতম মূল বিষয় হিচাপে গণ্য কৰে আৰু লোকচান আৰু ক্ষতিৰ বিত্তৰ বিষয়টোত নিৰ্দিষ্ট অগ্ৰগতি বিচাৰে। মন্ত্ৰালয়ে কয় যে ইউএনএফচিচিচিৰ অধীনত গ্ল’বেল এনভাইৰনমেণ্ট ফেচিলিটি, গ্ৰীণ ক্লাইমেট ফাণ্ড আৰু এডাপ্টেচন ফাণ্ডৰ দৰে বৰ্তমানৰ বিত্তীয় ব্যৱস্থাই জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ ফলত হোৱা লোকচান আৰু ক্ষতিৰ বাবে ধন সংগ্ৰহ বা প্ৰদান কৰিব পৰা নাই।

মন্ত্ৰালয়ে লগতে কয় যে এইবোৰৰ পুঁজিৰ অভাৱ আৰু ইয়াক লাভ কৰাটো জটিল আৰু সময়সাপেক্ষ।

“এইবোৰ পৰিস্থিতিৰ ভিত্তিত জি ৭৭ আৰু চীনে লোকচান আৰু ক্ষতিৰ বিত্তীয় সাহায্যৰ ওপৰত এজেণ্ডা আইটেম গ্ৰহণ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দিছে। এই বিষয়টোক জলবায়ু কাৰ্যসূচীত প্ৰাধান্য দিয়াৰ সময় আহি পৰিছে যিটো ইয়াৰ প্ৰাপ্য।’-মন্ত্ৰালয়ৰ বিবৃতিত কোৱা হৈছে।

অভিযোজনৰ ওপৰত গ্ল’বেল গ’ল

অভিযোজনৰ পদক্ষেপসমূহৰ ওপৰত জাতিসমূহৰ অগ্ৰগতি অনুসৰণ আৰু বিশ্লেষণৰ বাবে আৰু অভিযোজনৰ পুঁজিৰ অনুঘটক হিচাপে এক ব্যৱস্থা আগবঢ়োৱাৰ উদ্দেশ্যেৰে অভিযোজনৰ ওপৰত গ্ল’বেল গ’ল পেৰিছ চুক্তিৰ সকলো পক্ষই সহমতত উপনীত হয়। ভাৰতে গ্ল’বেল গ’ল অন এডাপ্টেচনৰ ক্ষেত্ৰত কাৰ্য্য, সূচক আৰু মেট্ৰিকৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট অগ্ৰগতি বিচাৰিছে।

প্ৰশমন কাৰ্যসূচী (MWP)

মন্ত্ৰালয়ৰ বিবৃতিত কোৱা হৈছে যে সহ-লাভৰ নামত বিশেষকৈ প্ৰকৃতিভিত্তিক সমাধানৰ ৰূপত প্ৰশমনৰ কোনো লুকাই থকা এজেণ্ডা থাকিব নালাগে।

পূৰ্বৰ ৰাষ্ট্ৰসমূহে গ্লাছগোৰ চিঅ’পি২৬ত এটা প্ৰশমন কৰ্ম কাৰ্যসূচী (এমডব্লিউপি) সৃষ্টি কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল যাতে “জৰুৰীভাৱে প্ৰশমনৰ উচ্চাকাংক্ষা আৰু কাৰ্যকৰীকৰণ বৃদ্ধি পায়।” উন্নয়নশীল ৰাষ্ট্ৰসমূহে প্ৰযুক্তি আৰু পুঁজিৰ উপলব্ধতা বৃদ্ধি নকৰাকৈয়ে ধনী ৰাষ্ট্ৰসমূহে এম ডব্লিউ পিৰ জৰিয়তে তেওঁলোকৰ জলবায়ুৰ লক্ষ্য সলনি কৰিবলৈ হেঁচা প্ৰয়োগ কৰিব বুলি আশংকা প্ৰকাশ কৰিছে। ভাৰতে দাবী কৰে যে পেৰিছ চুক্তিৰ “গ’ল পষ্ট”সমূহ ৱৰ্ক প্ৰগ্ৰেম অন এনহান্সড এম্বিচন ইন মিটিগেচন এণ্ড ইমপ্লিমেণ্টেশ্যনৰ দ্বাৰা সলনি কৰিব নোৱাৰি।

মন্ত্ৰালয়ৰ বিবৃতিত কোৱা হৈছে যে পেৰিছ চুক্তিয়ে নিৰ্ধাৰণ কৰা লক্ষ্যৰ পদ সলনি কৰিবলৈ দিয়া নহ’ব। “জিএছটি প্ৰক্ৰিয়া আৰু পেৰিছ চুক্তিৰ অন্যান্য ব্যৱস্থাসমূহ, য’ত এনডিচি বৰ্ধিত আৰু দীৰ্ঘম্যাদী কম নিৰ্গমন উন্নয়ন কৌশল দাখিল কৰাকে ধৰি যথেষ্ট। প্ৰশমন কৰ্ম কাৰ্যসূচীৰ উত্তম পদ্ধতিত নতুন প্ৰযুক্তি আৰু প্ৰযুক্তি হস্তান্তৰ আৰু সামৰ্থ্য বিকাশৰ বাবে সহযোগিতাৰ নতুন ধৰণৰ বিষয়ে ফলপ্ৰসূভাৱে আলোচনা কৰা হ’ব পাৰে।”

অনুচ্ছেদ ২(১) (গ)

ধনী ৰাষ্ট্ৰসমূহে পেৰিছ চুক্তিৰ ২.১(গ) অনুচ্ছেদৰ বিষয়ে ক’ব বিচাৰে, য’ত সকলো বিত্তীয় প্ৰবাহ “কম সেউজ গৃহ গেছৰ নিৰ্গমন আৰু জলবায়ু-স্থিতিস্থাপক উন্নয়নৰ দিশত এক পথৰ সৈতে সামঞ্জস্যপূৰ্ণ” হ’ব লাগে অৰ্থাৎ ধন প্ৰকল্পৰ সৈতে বান্ধ খাই থাকিব লাগিব যিয়ে সেউজ গৃহ গেছৰ নিৰ্গমন হ্ৰাস কৰে। ভাৰতে কয় যে বিত্তৰ বিষয়ত অনুচ্ছেদ ২.১ (গ), অনুচ্ছেদ ২ৰ এটা উপ-দফা, এই পৰ্যায়ত স্বতন্ত্ৰ চিঅ’পি২৭ এজেণ্ডাৰ বিষয় হিচাপে মুকলি কৰিব নোৱাৰি আৰু ইয়াক সমগ্ৰ অনুচ্ছেদ ২ৰ সৈতে সংগতি ৰাখি পঢ়িব লাগিব লগতে জলবায়ু বিত্তৰ ওপৰত ৯ নং অনুচ্ছেদ। মন্ত্ৰালয়ৰ বিবৃতিত কোৱা হৈছে যে বছৰি ১০০ বিলিয়ন মাৰ্কিন ডলাৰৰ লক্ষ্যত উপনীত হোৱাটো প্ৰথম স্থানত থাকিব লাগিব, আৰু উন্নত দেশসমূহক একেটাৰ বাবে ৰোডমেপ দেখুৱাবলৈ ক’ব লাগিব।

লাইফ আন্দোলন

ভাৰতে সকলো দেশকে লাইফ আন্দোলনত যোগদান কৰাৰ আমন্ত্ৰণত পুনৰ গুৰুত্ব দিব – লাইফষ্টাইল ফৰ এনভাইৰনমেণ্ট, যাক তেওঁ অভিহিত কৰিছে ‘এটা জনপন্থী আৰু গ্ৰহ সমৰ্থক প্ৰচেষ্টা যিয়ে বিশ্বক মনহীন আৰু অপচয়মূলক ব্যৱহাৰৰ পৰা মননশীল আৰু ইচ্ছাকৃত ব্যৱহাৰলৈ স্থানান্তৰিত কৰিব বিচাৰে প্ৰাকৃতিক সম্পদৰ’।

Also, read this in English