Physical Address
23,24,25 & 26, 2nd Floor, Software Technology Park India, Opp: Garware Stadium,MIDC, Chikalthana, Aurangabad, Maharashtra – 431001 India
২০২২ চনৰ জানুৱাৰীৰ পৰা ছেপ্টেম্বৰ মাহলৈকে ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ২৪১ দিনত ভাৰতত চৰম বতৰৰ পৰিঘটনা ৰেকৰ্ড কৰা হৈছিল। ই প্ৰমাণ কৰিছে যে চলিত বৰ্ষৰ প্ৰথম ৯ মাহৰ প্ৰায় ৯০ শতাংশ সময় দেশৰ এখন বা ততোধিক ঠাই চৰম বতৰৰ পৰিঘটনাৰ সাক্ষী হৈছিল । চিএছই’ৰ এক নতুন প্ৰতিবেদনত এই তথ্য প্ৰকাশ হৈছে । ভাৰতীয় বতৰ বিজ্ঞান বিভাগ আৰু গৃহ পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয় দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা বিভাগৰ তথ্য বিশ্লেষণৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি চিএছইয়ে এই প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ কৰিছে।
এই চৰম বতৰৰ পৰিঘটনাৰ ফলত হোৱা ‘Loss and Damage’ৰ (ক্ষতিৰ) অনুমানো আলোকপাত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা হৈছে যি অধ্যয়নৰ গৱেষকসকলৰ মতে এক ‘ৰক্ষণশীল’ হিচাবহে কৰা হৈছে। যি সময়ত ইজিপ্তত অনুষ্ঠিত হোৱা চিঅ’পি ২৭ত (COP27) ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ জলবায়ু সন্মিলনৰ বাবে বিশ্বৰ নেতাসকলে বৈঠকত মিলিত হৈছে আৰু ‘Loss and Damage’ক আনুষ্ঠানিকভাৱে চিঅ’পি ২৭ৰ কাৰ্যসূচীত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে, সেই সময়ত এইয়া এক ‘উল্লেখযোগ্য অধ্যয়ন’ ।
ভাৰতে সন্মুখীন হোৱা ৭টা চৰম বতৰৰ পৰিঘটনা (জানুৱাৰী-ছেপ্টেম্বৰ ২০২২)
বজ্ৰপাত আৰু ধুমুহাঃ ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ১৫৯ দিন ভাৰতত বজ্ৰপাত আৰু ধুমুহাৰ সৃষ্টি হৈছিল । ই ৯৫৪ জন লোকৰ প্ৰাণ কাঢ়ি নিলে। অসম আৰু বিহাৰ আটাইতকৈ বেছি ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়।
প্ৰচণ্ড বৰষুণ, বানপানী আৰু ভূমিস্খলনঃ ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ১৫৭ দিনত ভাৰতত প্ৰচণ্ড বৰষুণ, বানপানী বা ভূমিস্খলন হয়। ই ১২১৪ জন লোকৰ প্ৰাণ কাঢ়ি নিলে। অসমেই আটাইতকৈ বেছি ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছিল।
গৰমৰ ঢৌঃ ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ৬৬ দিন ভাৰতত গৰমৰ ঢৌৰ সৃষ্টি হৈছিল। ই ২০ খন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত বিয়পি পৰিছিল আৰু ৪৫ জনৰ প্ৰাণ কাঢ়িছিল। মধ্য আৰু পশ্চিমৰ ৰাজ্যসমূহ আটাইতকৈ বেছি ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছিল।
শীতল ঢৌ/শীতল দিনঃ ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ৩০ দিনত ভাৰতত শীতল ঢৌ/ঠাণ্ডা দিন অনুভৱ হৈছিল। ই ১৪খন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত বিয়পি পৰিছিল। উত্তৰ প্ৰদেশ আৰু মধ্যপ্ৰদেশ আটাইতকৈ বেছি ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়।
তুষাৰপাতঃ ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ২ দিন ভাৰতত বৰফ পৰিল। ই ২ খন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত বিয়পি পৰিছিল আৰু ৮ জন লোকৰ প্ৰাণ কাঢ়িছিল। জম্মু কাশ্মীৰ আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশ আটাইতকৈ বেছি ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়।
ডাৱৰ বিস্ফোৰণঃ ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ১১ দিন ভাৰতত ডাৱৰ বিস্ফোৰণ ঘটিছিল। ই চাৰিখন ৰাজ্য/কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত ৩৩ জন লোকে প্ৰাণ কাঢ়ি নিলে। উত্তৰ-পশ্চিমৰ হিমালয়ৰ ৰাজ্যসমূহ আটাইতকৈ বেছি ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছিল।
ঘূৰ্ণীবতাহঃ ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ২ দিন ভাৰত ঘূৰ্ণীবতাহৰ সন্মুখীন হয়। ই অন্ধ্ৰ প্ৰদেশত তিনিজনৰ প্ৰাণ কাঢ়ি নিলে।
পৰিণতি – ক্ষতি
তথ্য অনুসৰি জলবায়ু সংকটৰ বাবে ভাৰতে ভয়াৱহ লোকচান আৰু ক্ষতিৰ সন্মুখীন হৈছে। এই সময়ছোৱাত হোৱা চৰম বতৰৰ পৰিঘটনাই ২৭৫৫ জন লোকৰ প্ৰাণ কাঢ়ি নিয়াৰ লগতে শস্যৰ ১৮ লাখ হেক্টৰ মাটিত ক্ষতিগ্ৰস্ত হয়। এই বিশ্লেষণত প্ৰায় ৪১৬,৬৬৭টা ঘৰ ধ্বংস হোৱাৰ লগতে ৬৯,০০৭টা পশুধনৰ মৃত্যু হোৱা বুলিও জানিব পৰা গৈছে।
বতৰ কাৰ্যালয়ৰ তথ্য অনুসৰি ২০২২ চনত ভাৰতে ১৯০১ চনৰ পিছত সপ্তমটো আৰ্দ্ৰ জানুৱাৰী ৰেকৰ্ড কৰে। মাৰ্চ মাহটো আছিল এতিয়ালৈকে আটাইতকৈ উষ্ণ আৰু ১২১ বছৰৰ ভিতৰত তৃতীয়টো শুকান। পূব আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতত ১২১ বছৰৰ ভিতৰত আটাইতকৈ উষ্ণ আৰু শুকান জুলাই মাহ দেখা গৈছে। এই অঞ্চলত চলিত বৰ্ষৰ দ্বিতীয় উষ্ণ আগষ্ট আৰু ৪ৰ্থ উষ্ণ ছেপ্টেম্বৰতো ৰেকৰ্ড কৰা হৈছে।
বিভিন্ন অঞ্চলত প্ৰভাৱৰ পৰিমাণ বেলেগ বেলেগ
| Regions | No. of Days out of 273 | Lives Lost | Damaged crop area (in hectares) | Animals killed |
| Central | 198 | 887 | 136,780 | 28,032 |
| North western | 195 | 735 | 393,726 | 1707 |
| East and North East | 171 | 783 | 256,517 | 55,399 |
| South | 125 | 350 | 1,060,000 | 4382 |
মধ্য ভাৰতত ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ১৯৮ দিনত সৰ্বাধিক লোকচান হৈছে আৰু চৰম বতৰৰ পৰিঘটনাই ৮৮৭ জনৰ প্ৰাণ হেৰুৱাইছে, ১৩৬,৭৮০ হেক্টৰ শস্যৰ ক্ষেত্ৰ প্ৰভাৱিত হৈছে, ২৮,০৩২ টা ঘৰৰ ক্ষতি হৈছে, আৰু ৭,৫১৯ টা জীৱ-জন্তুৰ মৃত্যু হৈছে।
উত্তৰ-পশ্চিম ৰাজ্যসমূহত ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ১৯৫ দিনত চৰম বতৰৰ পৰিঘটনাত ৭৩৫ জন ব্যক্তি আৰু ১৭০৭ টা জীৱ-জন্তুৰ মৃত্যু হয়, ৩৯৩,৭২৬ হেক্টৰ শস্যৰ ক্ষেত্ৰ আৰু ৫,১২২ টা ঘৰ ধ্বংস হয়।
পূব আৰু উত্তৰ-পূব ভাৰতত ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ১৭১ দিনত চৰম বতৰৰ পৰিঘটনা সংঘটিত হৈছে য’ত ৭৮৩ দিনৰ প্ৰাণ হেৰুৱাইছে, ২৫৬,৫১৭ হেক্টৰ শস্যৰ ক্ষতিসাধন হৈছে, ৩১৮,৬৭৬ টা ঘৰ ধ্বংস হৈছে আৰু ৫৫,৩৯৯ টা জীৱ-জন্তুৰ মৃত্যু হৈছে।
দক্ষিণ ভাৰতত ২৭৩ দিনৰ ভিতৰত ১২৫ দিনত চৰম বতৰৰ ৰেকৰ্ড কৰা হয় যাৰ ফলত ৩৫০ জন ব্যক্তি আৰু ৪৩৮২ টা জীৱ-জন্তুৰ মৃত্যু হয়, ১০৬ লাখ হেক্টৰ শস্যৰ ক্ষেত্ৰ আৰু ৬৪,৮৩৭ টা ঘৰ ধ্বংস হয়।
মধ্যপ্ৰদেশত সৰ্বাধিক চৰম বতৰৰ দিন আছিল যদিও চৰম বতৰৰ পৰিঘটনা, মূলতঃ ভূমিস্খলনৰ ফলত হিমাচল প্ৰদেশত সৰ্বাধিক ৩৫৯ জন লোকৰ মৃত্যু হৈছে। অসমত সৰ্বাধিক ক্ষতিগ্ৰস্ত ঘৰ আৰু জীৱ-জন্তুৰ মৃত্যুৰ বাতৰি পোৱা গৈছে। বছৰৰ আৰম্ভণিৰ পৰা ৮২ দিনত এক চৰম বতৰৰ পৰিঘটনাৰ সন্মুখীন হোৱা কৰ্ণাটকত দেশত ক্ষতিগ্ৰস্ত হোৱা শস্যৰ ৫০%তকৈও অধিক।
বিশেষজ্ঞসকলে কি কয়
“এয়া জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ চিহ্ন। এইয়া কোনো একক পৰিঘটনাৰ কথা নহয় বৰঞ্চ সামগ্ৰিকভাৱে পৰিঘটনাসমূহৰ বৃদ্ধি পোৱা দেখা গৈছে। আগতে আমি ১০০ বছৰৰ মূৰে মূৰে এবাৰ দেখা এটা চৰম পৰিঘটনা, এতিয়া প্ৰতি পাঁচ বছৰৰ মূৰে মূৰে বা তাতকৈ কম সময়ৰ মূৰে মূৰে ঘটে।’-চিএছইৰ প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে।
চি এছ ইৰ সঞ্চালক প্ৰধান সুনীতা নাৰায়নে কয় যে আমি চৰম বতৰৰ পৰিঘটনাৰ সম্পূৰ্ণ ছবিখন বুজাটো প্ৰয়োজন। দুৰ্যোগতকৈও আমি লোকচান আৰু ক্ষতিৰ হিচাপ কৰিব লাগিব। জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱৰ ওপৰত আমি মানৱীয় দৃষ্টি ভংগীৰে চাব লাগিব যাতে আমি বিপদ আৰু স্থিতিস্থাপকতাত বিনিয়োগ কৰিব পাৰো। বায়ুমণ্ডলত ঐতিহাসিক নিৰ্গমনৰ বাবে দায়ী দেশসমূহৰ পৰা আমি ক্ষতিপূৰণ দাবী কৰিব লাগিব।’-নাৰায়নে কয়।
“বাৰিষাৰ মাহত চৰম আৰু অতি প্ৰচণ্ড বৰষুণৰ পৰিঘটনাৰ নিশ্চিতভাৱে বৃদ্ধি পোৱা দেখা গৈছে। ইয়াৰ পৰিমাণ নিৰ্ণয় কৰা হোৱা নাই যদিও বৃদ্ধি পোৱা ধাৰাটোৰ নথিভুক্ত কৰা হৈছে।’-চিএছইৰ তথ্যৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই বতৰ বিজ্ঞানৰ সঞ্চালক প্ৰধান ড০ মৃত্যুঞ্জয় মহাপাত্ৰই এইদৰে কয়।
