पोस्ट खोटा दावा करते की सौर चक्रामुळे हवामान बदल होतो.

दावा: सुरवा हवामानाचे नियंत्रण करतो आणि सौर चक्र ब्रे एड्डि हवामान बदल घडवितात 

तथ्य: चुकीची माहिती. पुरावे सूचित करतात की अलीकडील हवामान बदल सौर चक्रामुळेहोत नाहीत.

दावा करणारी पोस्ट:

पोस्ट काय म्हणते?

@ClimateCraze या हँडलद्वारे व्हायरल झालेल्या ट्विटर पोस्टमध्ये एक कॅप्शन आहे, जे सांगते “सूर्य आपले हवामान नियंत्रित करतो. हा आलेख फक्त ब्रे आणि एड्डि सौर चक्र दाखवतो. ही  सौर चक्र हवामान नियंत्रित करणाऱ्या अनेक सूर्य-चालित चक्रांपैकी फक्त दोन आहेत. ते सर्व हवामान बदल नावाच्या जटिल नृत्यात परस्परांना व्यापतात.

The post has called the climate change issue a #ClimateScam 

आम्हाला काय आढळले?

पोस्ट सौर चक्रांचा आलेख दाखवते आणि कालमर्यादा दर्शविते जे हवामान बदलाचे कारण असल्याचे चित्र दर्शविते. हेल ​​पारितोषिक विजेते प्रा. सामी सोलंकी यांच्यासह शास्त्रज्ञांनी वस्तुस्थिती नाकारली.

सौर चक्र काय आहेत? सौर चक्र पृथ्वीच्या हवामानाशी कसे संबंधित आहेत?

संपूर्ण सूर्य हा उत्तरेपासून दक्षिण ध्रुवापर्यंत असलेले एक महाकाय चुंबक आहे. सूर्याची चुंबकीय क्षेत्रे सतत बदलत असतात आणि उत्तर आणि दक्षिण चुंबकीय ध्रुव साधारणपणे दर 11 वर्षांनी बदलतात. आणखी 11 वर्षांनी ध्रुव उलट होतील. सर्व सौर विकिरण, मेण आणि अर्ध-नियमित चक्रातील फ्लिप दरम्यान 0.15% पर्यंत कमी होणे, या  सर्वांची बेरीज म्हणजे  एकूण सौर विकिरण. सौर विकिरणातील अल्पकालीन फरक दीर्घकाळापर्यंत पृथ्वीच्या हवामानावर परिणाम करण्यासाठी पुरेसे महत्त्वपूर्ण नाहीत.

ही प्रतिमा पृथ्वीवर येणारे सौर विकिरण दर्शवते.

हवामान मॉडेल्समध्ये इतर नैसर्गिक आणि मानवनिर्मित प्रभावांच्या श्रेणीसह सौर तेजाच्या फरकांबद्दल माहिती समाविष्ट केली जाते कारण या भिन्नता, ज्या अनेक दशकांपासून किंवा शतकांपासून येतात, पृथ्वीच्या हवामान प्रणालीवर प्रभाव टाकू शकतात.

हॉलस्टॅट (किंवा ब्रे) चक्र दीर्घकालीन सौर भिन्नतेशी संबंधित, विशेषत: सौर विकिरणांमधील बदलांशी संबंधित, असल्याचे मानले जाते. हे चक्र अंदाजे 2,300 ते 2,400 वर्षांच्या कालावधीसह प्रस्तावित हवामान चक्राचा संदर्भ देते. 976-वर्षीय एडी सायकल, ज्याला सहस्त्राब्दी चक्र असेही संबोधले जाते, हे सर्वात स्थिर सौर कालखंडांपैकी एक आहे.

असे मानले जाते की सौर क्रियाकलापांमधील या भिन्नता पृथ्वीच्या हवामानावर विस्तारित कालावधीसाठी प्रभाव टाकू शकतात.

नासाच्या शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की पृथ्वीच्या हवामानातील सध्याच्या बदलांचे श्रेय प्रामुख्याने सौरचक्र आणि त्याच्याशी संबंधित अल्प-मुदतीच्या विकिरणांमधील फरकांना दिले जाऊ शकत नाही. त्याचे एक कारण असे आहे की, चक्राच्या दरम्यान, सूर्याचे उर्जा उत्पादन केवळ 0.15% पर्यंत बदलते, जे आपण निरीक्षण करत असलेल्या तापमानात बदल घडवून आणण्यासाठी असलेल्या आवश्यकतेपेक्षा कमी आहे. याव्यतिरिक्त, 11-वर्षांचे चक्र कोणत्याही हवामान वैशिष्ट्यांमध्ये, जो स्ट्रॅटोस्फियरशी संबंधित नाही, जसे की पृष्ठभागाचे तापमान, पाऊस किंवा वाऱ्याचे नमुने, प्रतिबिंबित होते याचा कोणताही खात्रीशीर पुरावा नाही 

पृथ्वीच्या हवामानातील सध्याच्या बदलाचे श्रेय शतकानुशतके सौर विकिरणात होत असलेल्या बदलांना दिले जाऊ शकते का?

मानवाने चुंबकीयदृष्ट्या सक्रिय सूर्यस्पॉट्सच्या उदय आणि पतनांचे निरीक्षण करून सौर चक्राचे निरीक्षण केले आहे, ज्याचा उपयोग 1600 च्या सुरुवातीपासून सौर विकिरणांमधील दीर्घकालीन बदलांचा अंदाज लावण्यासाठी केला जाऊ शकतो, 1979  पासून सौर विकिरणाचे  केवळ अत्यंत अचूक, अवकाश-आधारित मोजमाप केले गेले आहेत. त्याआधी, बर्फाचा भाग आणि ट्री रिंग डेटा सौर क्रियाकलापांचे अनुमानित मोजमाप प्रदान करतात.

हे दीर्घ-मुदतीचे डेटा पॉइंट्स लक्षणीय चक्र भिन्नतेच्या शक्यतेकडे निर्देश करतात. खरेतर, 1645 ते 1715 पर्यंत टिकलेल्या मँडर मिनिमम दरम्यान मूलत: कोणतेही सूर्याचे ठिपके आढळून आले नाहीत. जरी गेल्या ३५ वर्षांच्या अंतराळ-आधारित अभ्यासात एकूण विकिरण फारसा बदलला नसला तरी, यासारख्या विसंगती दाखवतात की चुंबकीय सूर्याकडील क्रियाकलाप आणि ऊर्जा उत्पादन दशकांमध्ये चढ-उतार होऊ शकते. डिसेंबर 2008 मध्ये सुरू झालेल्या आणि 2020 मध्ये पूर्ण होण्याची अपेक्षा असलेल्या सोलर सायकल 24 ची तीव्रता सौर सायकल 20 आणि 21 पेक्षा कमी होती.

ही प्रतिमा सूर्याचे चुंबकीय क्षेत्र दर्शविते.

पृथ्वीच्या हवामानामधील सौर चक्रातील दीर्घकालीन आकृतिबंधांचा संभाव्य प्रभाव असंख्य अंदाजांच्या अधीन आहे. संगणकीय सदृशीकरण असा अंदाज वर्तवितात की दीर्घ कालावधीत सूर्याचे विकिरण बदलल्यास पृथ्वीचे सरासरी तापमान बदलेल. उत्तर अटलांटिक आणि आजूबाजूच्या प्रदेशांमधील प्रभावांच्या सौर-चक्र-संबंधित प्रादेशिक सुधारणांचे काही पुरावे आहेत, जरी त्या बदलांची परिमाण कदाचित कमी असली तरी  – जागतिक सरासरीच्या काही दशांश अंशांच्या आसपास.

गेल्या 35 वर्षांमध्ये पृथ्वीच्या हवामानात झालेला बदल सूर्याच्या ऊर्जा उत्पादनातील दीर्घकालीन बदलांसाठी कारणीभूत ठरू शकतो का?

नाही. गेल्या 35 वर्षांच्या अंतराळ-आधारित निरिक्षणांपैकी बहुतेकांना सूर्याच्या उर्जा उत्पादनात लक्षणीय फरक आढळला नाही. असे असले तरी, हवामानातील बदलांचे परीक्षण करताना, शास्त्रज्ञ सर्व घटक विचारात घेतात, ज्यात सौर भिन्नतेचा समावेश आहे. या अंदाजांनुसार, गेल्या 35 वर्षांमध्ये सौर विकिरणांमध्ये माफक घट झाल्यामुळे या कालावधीमध्ये हवामानात थोडासा थंडावा निर्माण झाला असता, परंतु तो केवळ अतिरिक्त हवामान-बदल करणाऱ्या घटकांच्या अनुपस्थितीत.

अशी संकल्पना की सध्याच्या वातावरणातील बदलामागे सूर्यातील भिन्नता लक्षणीय भूमिका बजावते, त्याला परिस्थितीच्या भौतिकशास्त्रानेही समर्थन दिलेले नाही. पृथ्वीच्या उच्च वातावरणावर सूर्याच्या किरणोत्सर्गाचा सर्वाधिक परिणाम होतो, तर खालचे वातावरण अतिरिक्त उष्णतेपासून पृथ्वीचे संरक्षण करते. जर सूर्य पृथ्वीच्या तापमानवाढीचा प्राथमिक चालक असेल तर उच्च वातावरण अधिक गरम होईल असा अंदाज लावणे वाजवी ठरेल. याच्या उल, निरिक्षणांवरून असे दिसून आले आहे की वरचे वातावरण थंड होत आहे तर खालचे वातावरण अधिक गरम होत आहे. त्याऐवजी, हे कार्बन डाय ऑक्साईडमध्ये होणाऱ्या वाढीमुळे झालेल्या बदलांशी खूपसे जुळते. 

तथ्य तपासणी कथा

आयुषी शर्मा यांचेद्वारे 

संदर्भ:

• https://www.nasa.gov/mission_pages/sunearth/solar-events-news/Does-the-Solar-Cycle-Affect-Earths-Climate.html
• https://link.springer.com/article/10.1007/bf01884410
• https://euanmearns.com/periodicities-in-solar-variability-and-climate-change-a-simple-model
• https://history.aip.org/climate/solar.htm
• https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/B9780444883513500337
• https://www.researchgate.net/publication/227716894_Solar_variability_and_climate_change_Is_there_a_link
• https://www.space.com/32278-sun-magnetic-field-sdo-image.html