ग्लोबल बॉइलिंग: जागतिक तापमानातील वाढ समजून घेणे

विवेक सैनी यांचेद्वारे

युनायटेड नेशन्सचे सरचिटणीस अँटोनियो गुटेरेस यांनी असे घोषित करून जगाला कडक इशारा दिला की जागतिक तापमानवाढीचे युग संपले आहे आणि आपण आता “ग्लोबल बॉइलिंगच्या युगात” प्रवेश केला आहे. प्रदूषण, जे सूर्यप्रकाश अडकवते आणि पृथ्वीभोवती हरितगृह परिणाम निर्माण करते, त्याच्या परिणामी हवामानाची अत्यांतिकता विकोपास जाऊन जागतिक सरासरी तापमानात सातत्याने वाढ होत आहे, ज्यामुळे हवामानाची तीव्रता वाढली आहे. जागतिक हवामान संघटना (WMO) आणि युरोपियन युनियनच्या कोपर्निकस अर्थ ऑबझर्वेशन प्रोग्रामनुसार, जीवाश्म इंधनाच्या अति वापरामुळे आणि आपत्तीजनक हवामानामुळे गेल्या महिन्यात जागतिक तापमानाने विक्रम मोडीत काढले.

ग्लोबल बॉइलिंग म्हणजे काय? त्याची चिंता करावी का

भयंकर उष्णतेबरोबरच, प्रचंड प्रमाणात पाऊस आणि पूर आला, विशेषत: भारतात चीनमध्ये. जीवाश्म-इंधनयुक्त आधुनिकतेमुळे केवळ कार्बनचक्र नव्हे तर जलचक्रही गतिमान झाले आहे. आपण त्याला कधीही पृथ्वी म्हणू नये; आपण एका महासागरीय ग्रहावर राहतो आणि बहुतांश अतिरिक्त उष्णता महासागरांद्वारे शोषली जात आहे आणि ते आता पूर्वीपेक्षा जास्त गरम झाले आहेत. त्यांच्या उबदार प्रवाहामुळे, अंटार्क्टिकाचा एक मेक्सिको-आकाराचा भाग यावर्षी पुन्हा गोठण्यात अयशस्वी झाला.

पाण्याच्या वाफेची वाढलेली पातळी, जागतिक तापमानवाढीमुळे होणारा एक शक्तिमान हरितगृह वायू, या बाबी प्रचंड वातावरणीय उष्णता इंजिनला टर्बोचार्ज करतात, परिणामी हवामान अधिक तीव्र होते. संयुक्त राष्ट्रांचे सरचिटणीस अँटोनियो गुटेरेस यांनी “ग्लोबल बॉईलिंग” या नवीन कालावधीची घोषणा केली आहे असे नाही. खालील आलेख काळजीपूर्वक पहा: जुलै महिना, 1979-2000 च्या सरासरीपेक्षा चार मानके विचलनांनी विचलित होतो.

प्रतिमा 1. जुलैच्या पहिल्या तीन आठवड्यांमध्ये तापमानाचे रेकॉर्ड मोडीत निघाले. EU चा कोपर्निकस उपग्रह डेटा, 1940 पासून ते 2023 पर्यंत, दरवर्षी 1-23 जुलैसाठी जागतिक पातळीवरील सरासरी पृष्ठभागावरील हवेचे तापमान दर्शवितो.

हवामान आपत्तींमध्ये अन्य विक्रम मोडीत निघाले आहेत ज्यात युनायटेड स्टेट्समध्ये एका दिवसात सर्वाधिक प्रवाश्यांची हवाई वाहतूक, युरोपियन एअरलाइन्स IAG आणि एअर फ्रांस-KLM साठी आतापर्यंतचा सर्वाधिक महसूल, विक्रमी तेलाचा वापर आणि विक्रमी कोळशाचे उत्पादन यांचा समावेश आहे. हवामानविषयक कृतीला उजव्या विचारसरणीचा राजकीय विरोधही आत्यंतिक हवामानादरम्यान वाढत आहे.

जुलैमध्ये विक्रमी तापमान

सर्वात उष्ण जुलै, कदाचित गेल्या 120,000 वर्षांतील सर्वात उष्ण, या वर्षी आला. पश्चिम आशिया, उत्तर अमेरिका, उत्तर आफ्रिका आणि दक्षिण युरोपमधील उत्तर गोलार्धातील चार “उष्मा डोम्स” ने विक्रमी तापमानात योगदान दिले ज्यामुळे तापमान अनेक अंशांनी वाढले. या “हीट डोम्स” मुळे तापमान गगनाला भिडले. अँडीजमध्ये हिवाळ्याचे रूपांतर कडक उन्हाळ्यात झाले आहे. कॅनडामध्ये जळणाऱ्या प्रचंड वणव्याने सूर्य पूर्णपणे अस्पष्ट केला आहे.

Image 2.

संपूर्ण जगभर, या जुलैमध्ये उष्णतेच्या लाटा दिसल्या ज्यांनी विक्रम मोडले, विशेषतः युनायटेड स्टेट्स, मेक्सिको, चीन आणि भूमध्य प्रदेशाच्या नैऋत्य भागात. या नोंदी मुख्यतः जीवाश्म इंधन जाळणाऱ्या मानवांनी वातावरणात अडकवलेल्या अतिरिक्त उष्णतेमुळे जागतिक तापमानात झालेल्या सर्वसाधारण वाढीशी बहुतांश संबंधित आहेत. वर्ल्ड वेदर अॅट्रिब्युशन ग्रुपच्या अहवालात असा निष्कर्ष काढण्यात आला आहे की उत्तर अमेरिका आणि युरोपीय उष्णतेच्या लाटा या हवामान बदलाशिवाय “व्हर्चुअली अशक्य” होत्या. चीनमध्ये येऊन गेलेल्या उष्णतेच्या लाटेसारखी लाट, सध्याच्या उष्णतेच्या जगात येण्याची शक्यता 50 पटीने जास्त आहे, असेही त्यात आढळून आले. तीन उष्णतेच्या लाटा या अन्यथा ग्लोबल वॉर्मिंगमुळे झाल्या असत्या त्यापेक्षा जास्त उष्ण होत्या.

यमुना नदीने तिचे पात्र ओलांडल्याने भारतातील तीन जल उपचार सुविधा बुडाल्या, ज्यामुळे दिल्ली राज्य प्रशासनाला पिण्याच्या पाण्याच्या टंचाईचा इशारा जारी करावा लागला. दुष्काळामुळे, उरुग्वेच्या अर्ध्याहून अधिक लोकसंख्येला यापुढे पिण्याचे सुरक्षित पाणी उपलब्ध नाही. ही परिस्थिती अनेक महिने टिकेल असा अंदाज असल्याने सरकार जनतेला बाटलीबंद पाणी देत आहे. फाउंडेशन, ट्रान्समिशन केबल्स, गटारे, महामार्ग, पूल आणि सबवे स्टेशन्ससह सर्व काही सहनशीलतेच्या पातळीसह नियोजित आहे. नैसर्गिक आपत्ती आपल्या तांत्रिक जगामध्ये व्यत्यय आणतात कारण त्या कार्बन चार्ज असतात.

आपत्तीचा पुनर्विचार

गुटेरेस यांच्या म्हणण्यानुसार, “केवळ आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे बदलाची गती” ज्याने, हवामान बदलाच्या विनाशकारी प्रभावांबाबत शास्त्रज्ञांचे “अंदाज आणि वारंवार चेतावणी” ओलांडल्या आहेत. पुन्हा एकदा जीवाश्म इंधन उद्योगावर लक्ष केंद्रित करून, “दुःखद” परिणामांना तोंड देत जलद आणि व्यापक कारवाईसाठी त्यांनी आपल्या विनंतीचा पुनरुच्चार केला.

“दुःखद” परिणामांना तोंड देताना, त्यांनी जीवाश्म इंधन क्षेत्राकडे लक्ष्य ठेवून, जलद आणि दूरगामी कृती करण्याच्या विनंतीची पुनरावृत्ती केली.

“हवा असह्य आहे. उष्णता असह्य आहे. आणि जीवाश्म इंधनाच्या नफ्याची पातळी आणि हवामानातील निष्क्रियता अस्वीकार्य आहे, ” माजी पोर्तुगीज पंतप्रधान गुटेरेस म्हणाले. “नेत्यांनी नेतृत्व केलेच पाहिजे,” ते म्हणाले. “आणखी संकोच नाही. आणखी सबबी नाही. इतरांनी आधी कृती करण्याची वाट पाहणे नाही.”

हवामान बदलाचे लेखक डेव्हिड वॉलेस-वेल्स यांच्या मते, भविष्यकाळ हा “स्पर्धात्मक आणि संघर्षपूर्ण असेल, जो त्रास आणि भरभराट यांचा मेळ घालेल -जरी प्रत्येक गटासाठी समान प्रमाणात नसला तरी.”

रॉब निक्सन आणि फ्रेडरिक बुएल यांनी नमूद केल्याप्रमाणे, अधिक उष्ण पृथ्वी, सध्याच्या आणि नवीन मानवी संवेदनशीलता वाढवेल. दोन्ही लेखकांनी नोंदविले आहे की जे दारिद्र्य आणि उपेक्षिततेने ग्रस्त आहेत त्यांनी आधीच वार्षिक संकटे अनुभवली आहेत. निकसान ज्याला “स्लो व्हायोलन्स” म्हणतात त्यांनी ते सामायिक केले आहे, ज्याला भूस्खलन आणि खराब पिके यासारख्या महत्त्वपूर्ण पर्यावरणीय घटनांद्वारे जोर दिला जातो.

जेव्हा गुटेरेस स्पष्ट करणारी भाषा वापरतात, तेव्हा ते आपल्याला सर्वनाशाचे चित्रण करण्यास सांगत नाही जसे ते चित्रपटांमध्ये दिसते. त्यांना लोकांनी आता लक्ष द्यावे आणि कृती करावी असे वाटते, कारण आपल्याला सगळ्यांना हवामान बदलाचे परिणाम स्पष्टपणे दिसू शकत आहेत

संदर्भ:

सीएफसी इंडिया